Τετάρτη 23 Φεβρουαρίου 2011

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ (The King's Speech)

Απολαμβάνοντας χωρίς ενοχές μια ταινία σαν μυρωδικό τσάι, με άρωμα ιστορικό.

Η αφίσσα της ταινίας


“Πώς τολμάς να αποκαλείς τους γιατρούς μου ηλίθιους;;….Τους έχω χρήσει Ιππότες!!”

“Αυτό απλά επισημοποιεί την κατάστασή τους”

Γεώργιος ο ‘Εκτος και η σύζυγός του Ελισσάβετ.

Αυτή είναι μια από τις πολλές βιτριολικές και ευφυέστατες στιχομυθίες, σε ελεύθερη δική μου μετάφραση, μεταξύ του Δούκα της Υόρκης, που έμελλε να γίνει ο Βασιλιάς Γεώργιος ο ‘Εκτος της Μεγάλης Βρετανίας, και του καινούργιου λογοθεραπευτή του Λάιονελ Λογκ, στην ταινία ” Ο Λόγος του Βασιλιά”.
Βγήκα από την αίθουσα με κάποιο είδος ενοχής : πώς είχα συγκινηθεί τόσο με μια ταινία που μοιάζει εξόφθαλμα φιλομοναρχική ως προς τη βασιλική οικογένεια της Αγγλίας, τη στιγμή που δεν είμαι και ιδιαίτερα φαν του θεσμού της μοναρχίας, όπου και αν υφίσταται;
Φυσικά γρήγορα έδωσα την απάντηση στον εαυτό μου : Είναι ένα έργο κομψοτέχνημα,σαν ένας πίνακας ζωγραφικής των τελών του 19ου αιώνα, με μουντά χρώματα και εκφραστικά πρόσωπα, αλλά που κυριαρχεί εκεί μέσα ο Λόγος, με την απουσία του και την παρουσία του, με τη δυσκολία της εκφοράς του αλλά και με τη συμβολική δύναμή του.


‘Ενα σενάριο πανέξυπνο, που κάθε δεύτερη γραμμή είναι και μια παμπόνηρη και υπαινικτική ατάκα. Και επίσης, αναφορά στη συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία, στην έναρξη του Β’ παγκόσμιου πόλεμου, όπου εμείς οι μεταγενέστεροι πολύ λογ-ικά θα συγκινηθούμε, αφού ξέρουμε τί τραγωδία επακολούθησε , και με ανακούφιση ξέρουμε ότι εδώ τουλάχιστον, είμαστε με τους ‘καλούς’.

Ο Εδουάρδος και η Γουώλις.



Το ότι ο Βασιλιάς Γεώργιος ο ‘Εκτος ήταν υπερβολικά βραδύγλωσσος και υπέφερε από αυτό, δεν το ήξερα. Αυτό που ξέρουμε γενικά, είναι ότι ανέβηκε στο θρόνο επειδή ο αδελφός του, που είχε γίνει για λίγο βασιλιάς, ως Εδουάρδος ο ‘Ογδοος, παραιτήθηκε το 1936, γιατί δεν μπορούσε να αποχωριστεί ( αν πιστέψουμε την επίσημη εκδοχή) την αγαπημένη του, την μάλλον ασχημούλα αλλά καταφερτζού, αμερικανίδα κοσμική Γουώλις Σίμπσον. Δεν περάσαν βέβαια και άσχημα στο υπόλοιπο της ζωής τους : ζούσαν στη χλιδή σαν κοσμικοί μέχρι τα γεράματά τους. Η Γουώλις, συνήθιζε να λέει, “δεν γίνεται να είσαι υπερβολικά πλούσιος ή υπερβολικά αδύνατη”, αλλά αυτή ήταν και τα δύο.

Τέλος πάντων, από αυτό το καπρίτσιο της μοίρας, ο πρώην ‘Μπέρτι’ ανεβαίνει στο θρόνο μετά την παραίτηση του Εδουάρδου, για αυτό και η Ελισσάβετ η Β’, η κόρη του, είναι εδώ και 50+ χρόνια βασίλισσα και ο Κάρολος (αιώνιος) διάδοχος, αλλιώς θα ήταν απλά πρίγκηπες.

Ο Φερθ στην εναρκτήρια σκηνή της ταινίας.

Στην ταινία, που τη σκηνοθέτησε ένας νέος άνθρωπος, ο Τομ Χούπερ, 38 ετών, και το σενάριο το έγραψε ο 73χρονος Ντέηβιντ Σήντλερ, ο μετέπειτα Βασιλιάς θα καταφύγει, απελπισμένος από την ανικανότητα των άλλων γιατρών να θεραπεύσουν τον τραυλισμό του, που του δημιουργούσε μεγάλο πρόβλημα στις δημόσιες εμφανίσεις, σε έναν εκκεντρικό λογοθεραπευτή, τον Αυστραλό Λάιονελ Λογκ, και θα αφεθεί στα χέρια του τελικά, πιο πολύ και σαν ψυχοθεραπεία. 
Ο Λάιονελ Λογκ.
Ο Κόλιν Φερθ, ‘απωθημένη αγάπη’ της ‘Μπρίτζετ Τζόουνς’, και περσινός σπουδαίος ‘Σινγκλ Μαν’, ανεβάζει και τοποθετεί πλέον τον εαυτό του στο σκαλοπάτι με τους σπουδαιότερους κινηματογραφικούς ηθοποιούς των ημερών μας, ερμηνεύοντας με πιστότητα, λεπτομέρεια, και μεγάλη εσωτερικότητα τη φιγούρα του μονάρχη. Είδα επίκαιρα της εποχής εκείνης στο Διαδίκτυο, και έμεινα…άφωνη παρατηρώντας πόσο κατάφερε ο Φερθ να αποδώσει τη δυσκολία στην άρθρωση, πώς μιμήθηκε τις αναπνοές και την κίνηση των ματιών, που είχε όντως ο Γεώργιος.
(Η μοίρα του Γεώργιου του ‘Εκτου ήταν να πρέπει να είναι στο τιμόνι της αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του Β’ παγκόσμιου πόλεμου, οπότε και συνέχισε να εμψυχώνει το λαό με της ομιλίες του. Επίσης στη διάρκεια της βασιλείας του διαλύθηκε η αυτοκρατορία και έγινε Κοινοπολιτεία. Το βάρος των ευθυνών κατέστρεψε την υγεία του και πέθανε νέος, το 1952).
Ο Τζέφρυ Ρας.
Παρέα στον Φερθ, ο φοβερός και τρομερός Τζέφρυ Ράς, ο λατρεμένος μας ημι-σχιζοφρενής πιανίστας του “Σολίστα”, ο συγκλονιστικός Μαρκήσιος ντε Σαντ του “Κουίλς”, ο Μπαρμπόσα των Πειρατών της Καραιβικής. ‘Ηρθε πάλι η ώρα του να ξαναχτυπήσει, να μας ξαναεντυπωσιάσει, ως Λάιονελ Λογκ, που με ανορθόδοξες μεθόδους θα τον καταφέρει να αποδίδει κάπως φυσιολογικά το λόγο του, στην νέα εποχή των ΜΜΕ, όταν με το ραδιόφωνο, ο Βασιλιάς έπρεπε να ακούγεται σε όλη την αυτοκρατορία. Αναμέτρηση ερμηνευτική τεράστια, οι δυό τους, μέσα στο Αββαείο του Ουέστμίνστερ, πριν την ενθρόνιση. Βαθιά ανθρώπινος ο Ρας, με εκείνα τα γερτά βλέφαρα που καλύπτουν άπειρες αποχρώσεις συναισθημάτων πάνω στα μπλε μάτια, με έφερε σχεδόν στα δάκρυα καθώς σαν μαέστρος καθοδηγούσε τον μονάρχη στο πώς θα έβγαζε τον κρίσιμο λόγο του στους υπήκοους της αυτοκρατορίας, με την κήρυξη του πολέμου.
Συμπαραστάτριά τους, η χαμαιλέων Χέλενα Μπόναμ Κάρτερ, ένα μπιμπελό από ατσάλι, στο ρόλο της συζύγου του βασιλιά, που ρυθμίζει τα πάντα στον οίκο της με λεπτό σνομπισμό και καλυμμένη αποφασιστικότητα, η μετέπειτα Ελισσάβετ επίσης, σύζυγος του βασιλιά, και που ξέρουμε ότι έζησε ως τα 101 χρόνια της, δημοφιλής ως Queen Mum, εκείνη η μινιόν γριούλα με τα γραφικά καπέλα, που βλέπαμε παρούσα σε όλες τις παλατιανές εκδηλώσεις.
Ο Ντέρεκ Τζάκομπι ως Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπιουρι.
Υπάρχει όμως και ενας άλλος, πολύ σημαντικός, μέρος και αυτός του ανσάμπλ εξαίρετων Βρετανών ηθοποιών που σαν κορώνες στολίζουν το στέμμα αυτής της ταινίας. Είναι ο Ντέρεκ Τζάκομπι, ο μεγάλος θεατρικός ηθοποιός, που υποψιάζομαι, ότι δεν είναι τυχαίο που τον επέλεξαν να παίξει σε αυτήν ταινία, στο ρόλο του Αρχιεπίσκοπου του Καντέρμπερι, αυτός, που είχε τόσο διακριθεί στα 70ς παίζοντας τον τραυλό αυτοκράτορα Κλαύδιο στη σειρά του BBC.
Προφανώς πάνε να σαρώσουν στα ‘Οσκαρ, χωρίς να σημαίνει κάτι τρομερό αυτό. ‘Ομως, όπως έλεγα σε έναν φίλο μου, δεν είναι ανάγκη να αγαπάμε τις ταινίες μόνο, που είναι πάρα πολύ μπροστά, που κάνουν τομές στο σινεμά, που θα τις βλέπουν και σε εκατό χρόνια και θα τις προσκυνούν. Μπορούμε να αγαπάμε και κάποια κεντήματα, όπως αυτήν, που δεν είναι μεγαλοφυείς, αλλά όμως είναι ευφυείς και όμορφες, σαν μια ήρεμη βόλτα που σε συγκινεί, χωρίς να είναι η συγκλονιστική περιπέτεια. ‘Ισως γιατί και αυτά τα ‘ταπεινά’ κομψοτεχνήματα μας έχουν λείψει.
* * * Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά στις 22 Φεβρουαρίου 2011, στο μπλογκ της Ειρήνης Βεργοπούλου.  Το αναδημοσιεύουμε στο Πάω Βλέπω Γράφω με την ευγενική συγκατάθεση της συγγραφέως.